राष्ट्रिय : मुंबईच्या बॉम्बे एक्झिबिशन सेंटरमध्ये २७ ते ३१ ऑक्टोबरदरम्यान आयोजित इंडिया मॅरिटाइम वीक २०२५ हा फक्त एक कार्यक्रम नाही, तर भारताच्या सागरी पुनर्जागरणाची कहाणी आहे. भारतीय पोर्ट्स असोसिएशन आणि बंदर, पोत परिवहन व जलमार्ग मंत्रालय यांच्या वतीने आयोजित या कार्यक्रमात १ लाखांहून अधिक प्रतिनिधी, ५०० पेक्षा जास्त शोमॅन, २०० जागतिक वक्ते आणि १०० देशांची सहभागिता आहे. या व्यासपीठावरून सागरी अर्थव्यवस्थेच्या भविष्यासाठी दिशा ठरवली जात आहे.
या आंतरराष्ट्रीय मंचाच्या केंद्रस्थानी आहे अदाणी पोर्ट्स अँड स्पेशल इकॉनॉमिक झोन लिमिटेड (APSEZ) आपल्या आकर्षक पॅव्हेलियनद्वारे हे दाखवले जात आहे की ‘मेक इन इंडिया’ इनोव्हेशन, एआय-आधारित लॉजिस्टिक्स, महिला सक्षमीकरण आणि ग्रीन डेव्हलपमेंट कसे भारताच्या सागरी प्रगतीला नव्या वेगाने पुढे नेत आहेत. २९ ऑक्टोबर रोजी पंतप्रधान नरेंद्र मोदींची उपस्थिती आणि ग्लोबल मॅरिटाइम सीईओ फोरम या आयोजनाला ऐतिहासिक परिमाण देणार आहेत, जे भारताच्या सागरी नेतृत्वाच्या महत्त्वाकांक्षेला अधिक बळ देतील.
गेल्या दशकभरात भारताच्या सागरी धोरणाने सागरमाला आणि मॅरिटाइम व्हिजन २०३० अंतर्गत १५० पेक्षा अधिक उपक्रम हाती घेतले आहेत. या उपक्रमांचे उद्दिष्ट भारताला जागतिक सागरी केंद्र म्हणून प्रस्थापित करणे आहे, जिथे पोर्ट-आधारित विकास, कमी लॉजिस्टिक खर्च आणि हरित किनारी संरचना एकत्र येऊन ‘आत्मनिर्भर भारत’चा मार्ग तयार करतात.
या परिवर्तनाच्या केंद्रस्थानी आहे अदाणी पोर्ट्स अँड स्पेशल इकॉनॉमिक झोन लिमिटेड. गुजरातच्या मुंद्रा पोर्टपासून सुरू झालेला हा प्रवास आता १५ भारतीय आणि ४ आंतरराष्ट्रीय बंदरांपर्यंत पोहोचला आहे. १२ मल्टिमॉडल लॉजिस्टिक पार्क, १३२ रेल्वे रेक आणि ५,००० हून अधिक वाहने यांच्या साहाय्याने एपीएसईजेड आज देशातील एकूण कार्गोच्या जवळपास २५% हाताळते. हे भारतातील सर्वात मोठे इंटीग्रेटेड ट्रान्सपोर्ट युटिलिटी असून, देशाच्या सागरी क्षमतेचे प्रतीक बनले आहे.
इंडिया मॅरिटाइम वीक २०२५ मध्ये एपीएसईजेडचे पॅव्हेलियन चार प्रमुख थीमवर आधारित आहे – आत्मनिर्भर भारत, महिला सक्षमीकरण, एआय-आधारित लॉजिस्टिक्स आणि इम्पॅक्ट. या प्रसंगी अनेक महत्त्वपूर्ण करार साइन केले जाणार आहेत, जे भारताच्या पोर्ट, ड्रेजिंग आणि हार्बर क्षमतांना नवी उंची देतील. मुंबई पोर्ट प्राधिकरण, चेन्नई पोर्ट प्राधिकरण आणि व्ही.ओ. चिदंबरनार पोर्ट प्राधिकरण यांच्यासोबत टग सप्लाय आणि चार्टर हायर करार तसेच डायरेक्टरेट जनरल ऑफ शिपिंगसोबत १२ टगबोट्सच्या निर्मितीचा करार भारताच्या स्वदेशी सागरी कौशल्याचे उदाहरण ठरेल. पंतप्रधान मोदींच्या उपस्थितीत होणारा हा साइनिंग समारंभ भारताच्या ब्लू इकॉनॉमी मिशनला नव्या दिशेने नेईल.
ड्रेजिंग क्षेत्रात एपीएसईजेड सेल्फ-प्रोपेल्ड ग्रॅब ड्रेजर च्या निर्मितीसाठी एमओयू साइन करणार आहे. हे देशातील स्वदेशी सागरी अभियांत्रिकीतील एक नवीन मैलाचा दगड ठरेल. तसेच वधावन, हल्दिया, दिग्घी आणि विझिंजम येथील एलएनजी बंकरिंग प्रकल्पांवरील नवीन करार भारताच्या बंदर संरचनेला अधिक बळकट करतील.
एपीएसईजेडच्या प्रदर्शनाचे एक प्रमुख आकर्षण आहे भारताचा पहिला ट्रेलिंग सक्शन हॉपर ड्रेजर सिम्युलेटर, जो एआरआय सिम्युलेशनने एपीएसईजेडसाठी पूर्णपणे स्वदेशी पातळीवर विकसित केला आहे. ही योजना सागरमाला प्रकल्पाच्या त्या उद्दिष्टाला साकार करते, ज्याद्वारे बंदर क्षमता देशांतर्गत उत्पादनाद्वारे वाढवली जात आहे.
स्किल डेव्हलपमेंट हा एपीएसईजेडच्या प्रवासाचा अविभाज्य भाग आहे. केरळमधील विझिंजम पोर्टवर देशातील पहिल्या महिला क्वे क्रेन ऑपरेटरची नियुक्ती हे सिद्ध करते की तंत्रज्ञान आणि प्रशिक्षणाच्या मदतीने रोजगारात समान संधी निर्माण केल्या जाऊ शकतात. कंपनीचा झिरो टच मल्टी-मॉडल लॉजिस्टिक्स प्लॅटफॉर्म एआय-आधारित प्रेडिक्टिव अॅकनालिटिक्सच्या साहाय्याने पोर्ट, रेल्वे, रस्ता आणि जलमार्ग यांना जोडतो, ज्यामुळे खर्च कमी होतो.
अदाणी स्किल्स अँड एज्युकेशनच्या माध्यमातून कंपनीने दोन वर्षांत ८,००० हून अधिक युवकांना प्रशिक्षण देऊन १००% रोजगार उपलब्ध करून दिला आहे. ‘कर्म शिक्षण’ हा भारतातील पहिला एनसीवीईटी मान्यताप्राप्त डिप्लोमा असून तो वर्ग आणि फील्ड ट्रेनिंगचे मिश्रण देतो. संपूर्ण नेटवर्कमध्ये ५३,००० लोकांनी सुरक्षा प्रशिक्षण घेतले आहे, आणि फक्त अदाणी कृष्णापट्टणम पोर्टमध्येच ७,००० युवक व महिलांना कौशल्य विकासाशी जोडले गेले आहे.
भारताची ब्लू इकॉनॉमी आज देशाच्या जीडीपीमध्ये ४% (१३.२ अब्ज डॉलर) योगदान देत आहे. ही केवळ अर्थव्यवस्था नाही, तर एक नवी विकासधारा आहे जी मत्स्यव्यवसाय, अक्षय ऊर्जा, किनारी पर्यटन आणि लॉजिस्टिक्सला जोडते. १००% एफडीआय परवानगी आणि ग्रीन-सी गाईडलाईन्समुळे भारत शाश्वत विकासाच्या मार्गावर वेगाने पुढे जात आहे.
जागतिक स्तरावरही एपीएसईजेडने भारताचे सी-व्हिजन इस्रायलमधील हायफा, श्रीलंकेतील कोलंबो, ऑस्ट्रेलियातील क्विन्सलँड आणि टांझानियातील डार एस सलाम येथे विस्तारले आहे. भारत जेव्हा “डिकेड ऑफ द सीज” कडे वाटचाल करत आहे, तेव्हा अदाणी पोर्टचे नेतृत्व मेक-इन-इंडिया इनोव्हेशन, डिजिटल ट्रान्सफॉर्मेशन आणि समावेशक विकास यांच्या माध्यमातून एका नव्या युगाची संकल्पना साकारत आहे.
0 Comments